“Çok kutuplu bir dünyada çok kutuplu bir para birimine ihtiyacımız var. Global kripto para ABD dolarının küresel ticaret üzerindeki domine edici etkisini azaltabilir. Dijital para birimiyle yapılan ticaretin payı artarsa ABD’deki finansal krizler dünyadaki döviz kurları üzerinde daha az etkili olacaktır. Ayrıca ülkeler arasındaki küresel ticaret dolara daha az bağımlı hale gelecektir. Eğer küresel ticaret global kripto para birimi üzerinden yapılmaya başlanır ve kredi piyasalarındaki egemenliği kırılırsa doların küresel finansal koşullar üzerindeki etkisinin benzer şekilde azalmasını da bekleyebiliriz.”
Üstteki cümleleri fanatik bir kripto para savunucusu veya doların sonu geldi diyen komplocu diye sıfatlanan biri kursaydı “ hmm evet ama bu yeni bir haber değil ki” diyebilirdik. Fakat bu cümleleri Eski Kanada Merkez Bankası ve şimdi İngiltere Merkez Bankası Başkanı olan Carney söyleyince iş değişiyor.
Hani doğru her yerde doğruydu hani önemli olan ”doğru” olandı kimin söylediği önemli değildi? Yoksa böyle bir durum hiç yok muydu?
Sorunlarımız var…
2008 krizinden çıkışta çözüm merkez bankalarının akla gelmez denebilecek hamlelerinde görüldü. Kriz aşılır gibi oldu her beraber biraz büyük biraz toparlandık ama o momentumu koruyamadık şimdilerde kaybediyoruz. Bu kaybı hızlandıran bir unsur olarak ticaret savaşını yaklaşık bir buçuk yıldır konuşuyoruz Trump allak bullak ediyor dünyayı. Ama ticaret savaşı yeni bir savaş değil başlatan da Trump değil. Gelişmiş ülkeler 10 yıldır adı konmamış savaşı yaşatıyor bize. Arada kur savaşını yaşadık ülkeler ihracat avantajı için para birimlerini değersiz tutma savaşı verdiler. Şimdi ticaret savaşını kur savaşıyla birlikte yaşıyoruz.
Dünyanın dolar sorunu var. Doların dalgalanması dünya ticaretini etkiliyor özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerini sarsıyor. Hayır doların sonu gelmedi dünya ticaretinin yüzde 80’i dolarla yapılıyor dünya merkez bankalarının rezervlerinin %60’ı dolar. Ama dolar bizi çok yormaya başladı.
Anormal zamanlar. Negatif faiz dünyasından bahsediyoruz 17 trilyon dolarlık negatif tahvile park etmiş paradan bahsediyoruz dünya dengesini bir kez daha kaybediyor.
Çare kripto para mı?
Çare ne ise onu şimdiden aramak zorundayız. Küresel çapta tekrar dengeye ulaşmak için kripto paralar da öneriliyor. Çünkü “güven” denen sihirli sözcüğü kaybeden dünya tutunacak dal arıyor.
Doların koşulsuz olarak alternatiflerine teslim olacağını düşünmek saflık olur. ABD küresel gücünün temelinde dolar var. Ama ABD’nin inadı alternatif arayışları baskılamak yerine daha da körükleyecek gibi.
Erdoğan TURAN @erdogan_turann
